Huizen in Nederland zijn schaars en duur. Waarom werken we niet toe naar een creatiever en vrijer woonbeleid? Het resultaat zou zomaar meer betaalbare en duurzame woningen kunnen opleveren én blije en betrokken bewoners.
We zitten met een probleem. Om het woningtekort te dichten moeten er de komende jaren ruim 300.000 woningen* worden gebouwd en die stamp je natuurlijk niet van de ene dag op de andere uit de grond, zeker niet gezien bijvoorbeeld de stikstofproblematiek. En als die woningen eenmaal gebouwd zijn, is er vaak een mismatch tussen vraag en aanbod, omdat de prijs van een groot deel van de nieuwbouwwoningen helemaal niet overeen komt met het budget van woningzoekenden.
Door de lage rente kunnen mensen gemakkelijk een lening afsluiten en daardoor zijn de huizenprijzen enorm gestegen. Dit heeft alles te maken met het huisvestingsbeleid dat de regulering op huurwoningen en hypotheken overlaat aan de markt. Hierdoor wordt er nu meer dan ooit met woningen gespeculeerd. Het bouwen van nieuwe huizen om de schaarste op te vullen, zal dus niet zorgen voor een daling van de huizenprijzen. Daar is iets anders voor nodig.
De subjectieve waarde van een huis (wat iemand bereid is ervoor neer te tellen) is vaak een stuk hoger dan de objectieve waarde, de som van de bouw- en arbeidskosten. Aan de regering de schone taak om het woonbeleid aan te passen, de regulering op de vrije markt weer op te schroeven en de objectieve waarde van een huis voorop te stellen. Dan zullen er veel meer betaalbare woningen zijn voor meer mensen.
Ouderen wonen soms moederziel alleen in een kast van een huis, terwijl sommige gezinnen opgepropt op een kleine etage zitten en studenten sowieso lastig iets kunnen vinden. Als we alle beschikbare woonruimte zouden herverdelen met als norm 65 m2 voor een eenpersoonshuishouden en 88 m2 voor een tweepersoonshuishouden, blijkt er extra plek te zijn voor circa drie miljoen mensen.
Waar kunnen we die ruimte vinden? Babyboomers waarvan de kinderen het huis uit zijn en die vaak in grote (gezins)woningen zitten, zouden kunnen doorstromen naar kleinere woningen, studenten in huis kunnen nemen of hun woning kunnen opsplitsen.
Verder kunnen huurders van een sociale woning nu moeilijk iemand in huis nemen, want dan worden ze gekort op hun uitkering of moeten hun huis uit. Zonde, want er is plek zat in sociale huurwoningen voor meer mensen!
Er is verder een groeiende behoefte aan alternatieve woonvormen, denk aan mensen die bewust in een klein huisje (tiny house) willen wonen en aan de groei van woon-werkprojecten, die het net even anders doen, zoals ecodorpen. Dit klinkt allemaal mooi, maar de overheid maakt het dit soort initiatieven in de praktijk niet bepaald gemakkelijk met hoge kosten en een grote hoeveelheid regels en beperkingen.
Ook weer zonde, want zodra je mensen de vrijheid geeft om hun eigen woning en woonomgeving vorm te geven, komen er meer duurzame en betaalbare woningen, waar mensen ook nog eens gelukkiger blijken te zijn en meer verbinding met en verantwoordelijkheid voor hun plek voelen.
Als de regels wat betreft volkshuisvesting zouden worden aangepast, zijn er volop goede ideeën om mee aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld studio’s in containers voor jonge starters, wonen op vakantieparken of in legde bedrijfspanden, een tiny house in de achtertuin of bij je broer op het erf.
Wonen is een basisbehoefte en als je er bijna al je geld aan moet uitgeven, doet dat iets met je welzijn. Dus overheid laat de regelteugels wat vieren, geef burgers meer vrijheid en beperk de vrije markt, waardoor de balans kan worden hersteld.
* Dit aantal kan mogelijk beïnvloed worden door de gevolgen van Corona. Er zullen tienduizenden Nederlanders werkloos worden door de Corona-crisis en een groot deel daarvan zal (eventueel na omscholing) elders weer aan de slag gaan. Hierdoor zullen er uiteindelijk minder expats en arbeidsmigranten naar ons land komen. Met als gevolg een lagere woningbehoefte.
Dit is een bewerkt artikel van de website van MaatschapWij, een project van De Publieke Zaak.