Is er een fundamentele verandering van onze universiteiten nodig? Volgens hoogleraren Ingrid Robeyns, Rens Bod en Remco Breuker is het antwoord volmondig ‘Ja!’. Onlangs publiceerden zij, met hulp van vele collega’s, hierover het pamflet ’40 stellingen over de wetenschap’. Deze stellingen zijn gevoed door jarenlange discussie in allerlei settings.
De onafhankelijkheid en daarmee de kwaliteit van onderzoek en onderwijs staan volgens de schrijvers steeds meer onder druk van externe spelers. Een van de belangrijkste oorzaken van de problemen is een structurele en potentieel catastrofale onder-financiering van de universiteiten.
Sinds het jaar 2000 is het aantal studenten met 68% gegroeid, maar de bijdrage van het rijk per student is met 25% gedaald (VSNU 2018). Dit heeft geresulteerd in overvolle collegezalen, onvoldoende begeleidingstijd voor individuele studenten en overwerkte wetenschappers, die noodgedwongen hun onderzoek ’s avonds en in het weekend moeten doen. Met alle gevolgen van dien.
Het wetenschappelijk onderzoek blijft achter en studenten krijgen lang niet altijd waar ze recht op hebben. Niet alleen omdat hun docenten overwerkt zijn, maar ook omdat de verwevenheid van het onderwijs met het onderzoek afbrokkelt. En die verwevenheid is volgens Robeyn, Bod en Breuker nu juist wat het universitaire onderwijs wetenschappelijk maakt.
De stellingen in het pamflet beslaan vele onderwerpen. Hieronder een selectie.
De eerste 33 stellingen gaan over ‘De fundamenten’, de volgende 17 over de vraag ‘Wie gaat het doen?
2) Met de opdracht van de universiteit zijn drie soorten kennis gemoeid: nieuwsgierigheidsgedreven, innovatieve/probleemoplossende en kritische.
20) In het bestuur van de universiteit moeten de wetenschappers weer aan het roer komen te staan.
32) Wetenschappers zouden geen pro-deo werk moeten verrichten voor de facto parasitaire instellingen.
36) Er is wél geld voor de wetenschap, als de overheid de juiste prioriteiten stelt.
39) Politieke partijen, die geven om democratie, vrijheid en de goede samenleving, moeten de universiteit beschermen.
De drie opstellers van het pamflet hebben uiteenlopende achtergronden: Bod is computerlinguïst en wetenschapshistoricus, Breuker is koreanist en historicus en Robeyns is econoom en filosoof. Ze werkten onder andere samen met WOinActie, het platform van universitaire medewerkers en studenten.
Het pamflet ‘40 stellingen over de wetenschap’ van Rens Bod, Remco Breuker en Ingrid Robeyns is hier te downloaden, terwijl de papieren versie te koop is via Uitgeverij Boom Filosofie.