Draagt de mantra ‘groei, groei, groei’ bij aan onze economie of is een onhoudbare overtuiging? Hans Stegeman van Triodos Investment Management denkt het laatste en hij pleit daarom voor een radicaal andere economie. Eentje waarin welzijn centraal staat en die recht doet aan zowel de mens als de aarde.
Volgens de meeste economen, beleidsmakers en mensen uit het bedrijfsleven draait economie om groei en winst. Niets ter wereld kan echter eindeloos groeien, dus is de eenzijdige focus op economische groei dan wel houdbaar? Hans Stegeman: “We zijn er zeker welvarender door geworden, maar de negatieve gevolgen worden ook steeds zichtbaarder, zoals de groeiende wereldwijde ongelijkheid en de milieuvervuiling. We halen grondstoffen uit de aarde om spullen te produceren, die we vaak na eenmalig gebruik alweer weggooien.”
Ons economische systeem is verslaafd aan groei. Hans: “Mensen uit de financiële sector zeggen: we hebben economische groei nodig, want anders stort het systeem in. Logisch, omdat het hele systeem hiervan afhankelijk is. Maar ondertussen lijken de maatschappelijke en ecologische kosten sneller te stijgen dan de economische baten. Daarom zie ik nog maar één uitweg: een ander systeem.”
Video door: Jeppe van Pruissen
Nieuwe definities en modellen
Volgens Stegeman begint dit door opnieuw te definiëren wat de basis is voor ons welzijn en dat van onze aarde. Om daar vervolgens onze economie en samenleving naar in te richten: “We moeten naast financiële waarde ook waarde toekennen aan ecologische en sociale impact, zoals huisvesting, milieu, onderwijs en gelijkheid. Zo ontstaat er een evenwicht waarin we, zonder de aarde te vernietigen, iedereen in zijn of haar behoeften kunnen voorzien.
Ideeën en praktijken voor dit radicaal andere systeem beginnen ondertussen aardig vorm te krijgen, bijvoorbeeld in de vorm van businessmodellen, die niet volledig afhankelijk zijn van het gebruik van grondstoffen. Circulaire modellen, waarin inkomstenstromen ontstaan door diensten, waarmee we spullen langer kunnen gebruiken, vaker kunnen delen en meer kunnen hergebruiken.”
Ook is er een opkomst van regeneratieve businessmodellen, waarbij diensten en producten niet minder slecht voor de wereld zijn, maar juist een positieve impact hebben. Denk bijvoorbeeld aan producten van bio-plastic, dat gemaakt wordt van zeewier, dat op zijn beurt weer vervuiling uit het water zuivert. Of boerderijen, waar CO2 wordt opgeslagen in gewassen en de bodem.
Overheid
Volgens Hans Stegeman is er in deze nieuwe economie een belangrijke rol voor de overheid weggelegd: “We hebben overheden nodig, die niet bang zijn om dingen te veranderen en die hun inwoners begeleiden naar een duurzame levensstijl. In Nieuw-Zeeland, Schotland en IJsland zijn ze al bezig met het ontwikkelen van een economisch model waarbij in plaats van productie en consumptie welzijn centraal staat. Hopelijk inspireert dit andere landen om ook stappen te zetten.”
Als hoofd Research & Investment Strategy bij de Triodos Investment Management neemt Stegeman ook zelf verantwoordelijkheid: “Met het aan ons geleende geld verstrekken we via onze fondsen leningen aan vernieuwende ondernemers en projecten en we investeren in bedrijven die slimme, duurzame oplossingen bieden. Dit doen we, omdat we geloven dat geld positieve veranderkracht heeft. Elke handeling, hoe klein ook, zet iets in beweging. En samen maken we van het kleins iets groots.”
Dit is een bewerkt artikel van de website van MaatschapWij, een project van De Publieke Zaak.